GR 573: Eupen - Botrange (22,4 km)

Langs de Hill door het Hertogenwald over het plateau van de Hoge Venen tot Botrange, het hoogste punt van België.
We klimmen van zowat 250m hoogte naar 650m, over een afstand van goed 22 km. In een artikel dat we ooit publiceerden in het Op Weg tijdschrift noemden we deze tocht "De langste klim in België". Een klassieker!

Kaart

(deze track toont het traject zoals het in januari 2021 getoond werd op grsentiers.org, de website van de Waalse GR organisatie; consulteer altijd die website voor de meest recente situatie)

Reis info

We kampeerden in Eupen op 1,8 km van het startpunt van de wandeling zodat we er makkelijk te voet kwamen.
Wie dit als dagtocht doet rijdt met de trein naar Eupen. Je kunt van daar te voet naar het vertrekpunt van de tocht stappen, maar het kan ook met de bus. De halte  Eupen-Haas ligt bij de start van de wandeling. Er passeren verschillende bussen die die richting uitgaan.

Vanaf het eindpunt van de tocht liepen we nog tot op de N676 (Route de Botrange). Bij het Centre Nature de Botrange ligt de gelijknamige bushalte. Een bus (TEC 394) rijdt op goed 20 minuten terug naar de halte Eupen-Haas vanwaar we te voet de camping konden bereiken.
Wie dit als dagtocht doet neemt beter bus 390 naar Verviers (rit 25 minuten) om daar te trein te nemen.

Zowel bus 394 als bus 390 hebben een eerder beperkte dienstregeling. Bekijk ze goed zodat je voldoende tijd hebt voor de tocht. Hou er ook rekening mee dat je (zeker in natte tijden) tijdens deze tocht niet je normale stapritme haalt. 

Je kunt de tocht ook in omgekeerde (dalende) richting lopen. Dan rijdt je beter met de trein tot Verviers-Central en neemt daar bus 390 naar Rocherath. Uitstappen aan de halte Botrange Naturzentrum.
De tocht eindigt dan in Eupen-Haas waar je nog het station moet zien te bereiken. Dat kan te voet of met de bus.

(Controleer deze info altijd zelf met de websites en apps van de betrokken openbaar vervoer maatschappijen - NMBS, De Lijn, Tec... Dienstregelingen wijzigen regelmatig, en verschillen naargelang het tijdstip van de verplaatsing)

Sfeerbeelden

De wandeling

We liepen deze tocht ondertussen al verschillende keren in beide richtingen. Ongeacht de richting, het seizoen en de weersomstandigheden blijft dit altijd een van de bijzonderste tochten die je in ons landje kunt lopen.

Het duurt even voor we de bebouwing van Eupen achter ons laten, maar dan houdt alleen nog de Hill ons gezelschap tijdens de volgende 3/4den van de tocht. 'Die Hill' ('La Helle' in het Frans) ontspringt op de Hoge Venen en mondt vlak bij het begin van de tocht in Eupen uit in de Weser (Vesdre) die we tot nu toe volgden langs het GR 573 pad. De Hill is niet zomaar een riviertje, de waterloop vormde al sinds de Romeinse tijd een belangrijke grens, toen tussen de steden Tongeren en Köln. Van de Middeleeuwen tot 1795 scheidde de Hill de Hertogdommen Limbourg en Luxembourg en nog later was het de grens tussen het Pruisische Rijk en de Nederlanden, later België.

In haar tocht naar beneden stroomt de Hill door het Hertogenwald dat een groot deel van het grondgebied van Eupen bedekt. Het woud strekt zich uit over de zowat langste helling die we in België kunnen vinden, de overgang van het Plateau van Herve (met hoogtes tussen 200m en 350m) en de Hoge Venen (met het hoogste punt op 694m in Botrange). Tussen Eupen en Herzogenhügel waar het veenplateau begint stijgen we van 250m naar 525m. Dat klinkt indrukwekkend (toch naar Belgische maatstaven), maar het gebeurt wel over een afstand van meer dan 13 kilometer. De helling is meestal nauwelijks voelbaar, het lijkt eerder een lang vals plat. Dat belet niet dat die langzame stijging op de duur wel in de benen kruipt.

Door het Hertogenwald volgen we de Hill meestal van erg dichtbij. De rivier zoekt zich een weg over de grillige rotsbodem zodat het geluid van kabbelend en bruisend water nooit ver weg is, een onderhoudend spektakel voor oog en oor. Tot de Schwarze Brücke gaat het over een brede bosweg en dan volgt een afwisseling van soms nauwelijks zichtbare oeversporen met veel boomwortels en rotsen tot lange brede bospaden waar maar geen eind lijkt aan te komen. Onderweg kruisen we verschillende beekjes die, het een al wat omstuimiger dan het andere (het had goed geregend de voorbije dagen en weken), hun water in de Hill storten. Het pad kwijtraken is moeilijk, de bewegwijzering is doorgaans duidelijk en het volstaat om altijd bij de Hill te blijven. Gedurende de ganse tocht zijn er geen pitstops, neem dus genoeg mondvoorraad en water mee. Je kunt wel bij de monding van de Ternellbach van het pad afwijken om naar het Natuurhuis Ternell te klimmen. Zelf hadden we daar geen behoefte aan want bij de Hillsperre hadden we al een eerste keer onze picknick aangesproken. Het uitstapje naar het Natuurhuis had ons bovendien al vlug een oponthoud van meer dan een uur gekost. De Hillsperre is een afdamming van de rivier waar een deel van het water afgeleid wordt in een 1,5 km lang ondergronds kanaal naar de Getzbach om wat verder het meer van de Wesertalsperre op peil houden. Het water dat van de Hoge Venen naar beneden komt is een natuurlijke rijkdom voor de streek en er wordt dan ook op alle mogelijke manieren gebruik van gemaakt.

Na die eerste 13 kilometers verlaten we het Hertogenwald op een plaats die Herzogenhügel genoemd wordt. Hier mondt de Spohrbach uit in de Hill. Er staat een picknickbank, maar bovenal is dit het punt waar we aankomen op het plateau van de Hoge Venen. Wat de plaats ook merkwaardig maakt is dat hier in de Hill en vlakbij in een oude steengroeve tonaliet aangetroffen is, een bij ons uiterst zeldzaam vulkanisch stollingsgesteente. Vanaf Herzogenhügel verandert het landschap compleet. Het dichte bos maakt plaats voor een licht golvend plateaulandschap bedekt met veengrassen en hier en daar wat bomen. Door de overvloedige regens van de laatste dagen en weken ziet het er allemaal frisgroen uit, een makkie in vergelijking met de erg oneffen bospaden die we tot nu toe beliepen. Maar schijn bedriegt. Het veen is een reusachtige spons die het water lange tijd vasthoudt en waar bijna geen doorkomen aan is, tenzij je de spaarzaam aangelegde paden door het veen volgt. GR 573 volgt zo'n pad door het laagveen, nog altijd langs de klaterende Hill. Af en toe ligt er een stukje knuppelpad, maar meestal is het zoeken en tasten om over boomstammen en graspollen proberen de voeten droog te houden. Over de 4 kilometer tussen Herzogenhügel en de Pont Marie-Anne Libert doen we ruim 2 uren. Misschien dat het pad in drogere tijden wat beter begaanbaar is, maar een makkie was het voor ons alleszins niet. Bij Herzogenhügel vertrekt wel een variantpad dat wat makkelijker zou zijn, maar wie echt het veen wil trotseren volgt uiteraard de hoofdroute. Het was een boeiende ervaring die we niet zo vlug meer zullen vergeten. Ze bevestigt alleen maar de verhalen over het onherbergzame en verraderlijke landschap dat de Hoge Venen al sinds mensenheugenis zijn. En toch is het tegelijkertijd als beschermd natuurgebied een uniek en onmisbaar biotoop voor een groot deel van onze waterhuishouding.

Bij de Pont Marie-Anne Libert steken we de Hill een laatste keer over. Het pad neemt afscheid van de rivier en al vlug lopen we boven de 600m grens. De tocht gaat verder over het hoogveen. Hier worden brede rechtlijnige gras- en grindpaden onderhouden die ons over de uitgestrekte plateauvlakte gidsen. Zo ver het oog reikt zien we alleen maar de van groen naar bruin, geel en grijs vervagende veenvlakte, af en toe onderbroken door donkergroene bosstroken. Tijdens de ganse tocht vanuit Eupen hebben we maar één wandelaar gezien die het ook in onze richting deed. We kwamen er wel tegen die in tegenovergestelde richting liepen. Die hadden het alleszins een stuk makkelijker.

Uiteindelijk bereiken we vlakbij Botrange de GR wandelboom die voor ons het einde van de wandeletappe aanduidt. Het Natuurcentrum van Botrange ligt op maar een paar 100m afstand. We vinden er de bushalte die ons terugbrengt naar Eupen.

Andere GR's in de streek

GR 15: Monschau - Eupen (22,4 km)
GR 15: Eupen - Polleur (20,4 km)

GR 563: Andrimont - Eupen
GR 563: Eupen - Eynatten

GR 56: Monschau - Botrange (17,7 km)
GR 56: Botrange - Malmedy (20,3 km)